عطاملک نیوز

به گزارش سرویس فرهنگی جام نیوز، در میان گروه‌های مردمی تئاتر، گروه‌هایی هستند که گاهی فضای خاص‌تری را تجربه کرده‌اند، گروه فرهنگی هنری اسراء از آن دست گروه‌هاست که کار خود را با اجرای نمایش‌های دانش‌آموزی و در سطح کشور آغاز کرده است.

این گروه که سال 87 اولین اجرای خود را با نام «آن بلند دور» در استان زنجان روی صحنه برده است، متشکل از تعدادی دانش‌آموز مقطع اول دبیرستان بود که با توجه به وضعیت فرهنگی هنری آن زمان در اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان گرد هم آمدند، اینکه گفته می‌شود وضعیت آن زمان انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، برای این است که ابراهیمی یکی از اعضای این معتقد است که: «از سال 89 این نهاد فرهنگی کلیه‌ کارهای هنری خود را تعطیل کرد و در عرصه فرهنگی نیز تقریبا چراغ خاموش حرکت کرد. به هر حال گروه نمایشی اسراء به واسطه این انجمن تشکیل شده است.»

موسوی،‌ یکی دیگر از اعضای این گروه درباره فضای کارهای گروه نمایش اسراء می‌گوید:« در آن زمان با اینکه بچه‌‌ها اغلب روزهای سال درگیر تمرین و حتی دیدن نمایش‌های روی صحنه تئاتر به صورت گروهی بودند، اما هیچگاه به درسشان لطمه‌ای وارد نشد و همواره در مدرسه هم از لحاظ درسی و هم از لحاظ فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تربیتی ممتاز بودند. بچه‌های گروه از مناطق مختلف تهران بودند و هر یک در مدرسه‌ای؛ به همین دلیل هر یک از ما در مدرسه خودمان نیز گروه داشتیم.»

یکی از صحنه‌هایی که گروه نمایش اسراء با استفاده از چراغ قوه اجرا کرده‌اند

فعالیت دانش‌آموزی از آن دست کارهایی است که گاهی با توجه به پختگی دانش‌آموزان، حتی نیاز به مربی جداگانه برای تئاتر در مدارس را ملزم نمی‌کند، اما گویا این دانش‌آموزان همواره از رابط فرهنگی خود در انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان نیز مشورت‌های لازم را می‌گرفتند.

شکیب‌راد، مسئول این گروه نمایشی در انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان بوده است و اکنون نیز در ایام مختلف با گروه جلساتی را برگزار می‌کند تا شاید بتوانند اثری را روی صحنه ببرند،‌ اما به قول خودش همه درب‌ها بسته است، او می‌گوید:« نام اسراء، توسط دانش‌آموزان و از قرآن کریم انتخاب شد،‌ این گروه با اینکه افراد کم سن و سالی بودند،‌ اما استعداد و گیرایی بالایی هم داشتند،‌ شاهد این اتفاق این است که پس از ناامیدی از اجرا در فضای دانش‌آموزی به ناچار به بدنه تئاتر کشور ملحق شدند و از همان روزهای نخست نیز در اجراهای خوبی با کارگردان‌های مطرح کشور شرکت کردند و حتی برخی از بچه رشته تحصیلی خود را نیز تغییر دادند و هنرهای نمایشی خواندند.»

رحم‌دل، دیگر عضو این گروه است که در کنار کارهای هنری مسائل مالی گروه را نیز پیگیری می‌کند، او در رابطه با بودجه یک گروه مردم نهاد می‌گوید: « مسئله مالی در گروه ما، اینطور نیست که بودجه بگیریم، در مقاطع مختلف تا حد امکان تلاش می‌کنیم با کم‌ترین هزینه نمایش را روی صحنه ببریم، اما گاهی هم نیاز می‌شود که هر یک از بچه‌‌ها به اندازه‌ای که توان دارند به گروه، کمک مالی می‌کنند. یادم هست در آن زمان که شاید بیشتر گروه‌های حرفه‌ای تئاتر از موسیقی آرشیوی استفاده می‌کردند، ما موسیقی متناسب با نمایش خود را می‌ساختیم و یا اینکه نمایش‌نامه «می‌دونستم که میای» را ما با مبلغی بسیار ناچیز از نویسنده مطرح آن که خیلی به گروه ما لطف داشت و به نوعی از پایه ریزان هنری و فنی گروه ما بودند خریداری کردیم.»

صحنه روی دوش بردن تابوت حضرت صدیقه کبری(س)

گروه فرهنگی هنری اسراء که در روزهای اولیه تنها یک گروه تئاتری به شمار می‌رفت توانست در اولین و تنهاترین جشنواره دانش‌آموزی تئاتر با نام «آن بلند دور» که با محوریت حضرت مهدی(عج) برگزار شد مقام نخست را در اثر برگزیده، کارگردانی و بازیگری کسب کند.

البته این جشنواره توسط مرکز آفرینش‌های ادبی و هنری آینده‌سازان برگزار شد که اکنون این مرکز منحل شده است. مرکز آفرینش‌های ادبی و هنری آینده سازان که نزدیک به 4 هزار عضو دانش‌آموز فعال و انقلابی در عرصه شعر، داستان، تئاتر و فیلم داشت در 85 افتتاح و سال 89 به دلایل نامعلومی که در رسانه‌ها نیز مطرح نشد، تعطیل شد.

فاطمی یکی دیگر از اعضای این گروه ضمن گلایه از انجمن‌های اسلامی دانش آموزان می‌گوید:«انجمن اسلامی یک پایگاه فرهنگی به حساب می‌آمد و مبدا کارهای فرهنگی و هنری بسیار خوبی بود، اما متاسفانه به دلایلی که هیچگاه نفهمیدیم گروه دانش‌آموزی ما که پرورش یافته این نهاد بودیم و ظرفیت‌های خوبی نیز در گروه ما بود، اینگونه به نابودی کشیده شد، البته اعضای گروه در سال‌های بعد با نام‌های دیگری کارهای خوبی انجام دادند، اما باید گفت که پایگاه و رسالت اصلی آن‌ها حوزه دانش‌آموزی و تغییر و تحول در این عرصه بود، و گرنه در عرصه تئاتر بدون شک گروه‌های بهتر از ما فروان هستند.»

تصویر پوستر یکی از نمایش‌های گروه که در برج آزادی اجرا شده است، گویا بنا به دلایلی در زمان این اجرا نام گروه فانوس بوده است

به گفته اعضای این گروه، با تشکیل گروه اسراء در حوزه دانش‌آموز انگیزه‌ای ایجاد شد که بیش از 30 گروه تئاتری دیگر در شهرستان‌های کشور و با محوریت ارائه هنر دینی تشکیل شوند، اما پر دوام‌ترین گروه آن سال‌ها گروه اسراء است که توانست طی سال‌های بعد نمایش‌های «عشق پیدا شد» در رابطه با شهدای گمنام، «تا وقت هست راه دیگری انتخاب کن» درباره شهادت حرضت فاطمه (س)، «غریب قریب» درباره امام رضا (ع) را روی صحنه ببرد.

نکته بارز این گروه نمایشی این است که در تمامی آثارشان به دنبال درآمدزایی نبود‌ه‌اند و اثر خود را بدون چشم داشت مالی و حتی با صرف هزینه از سوی اعضا جلو برده‌اند، اقدامی که امام خامنه‌ای آن را حرکت خود جوش فرهنگی می‌نامند و در سخنرانی نوروز امسال فرمودند: «امّا آنچه نقطه‌ی مهم‌تر عرض من است، خطاب به جوان هایی است که در سرتاسر کشور فعّالیّتهای فرهنگی را به صورت خودجوش شروع کردند که بحمدالله خیلی هم وسیع شده است. من می خواهم بگویم آن جوانهایی که در تهران، در شهرهای گوناگون، در استانهای مختلف، در خود مشهد، در بسیاری از شهرهای دیگر کار فرهنگی می کنند، با اراده‌ی خودشان، با انگیزه‌ی خودشان ـ کارهای بسیار خوبی هم از آنها ناشی شده است که از بعضی از آنها ما بحمدالله اطّلاع پیدا کردیم ـ کار را هرچه می توانند به‌طور جدّی دنبال کنند و ادامه بدهند. بدانند که همین گسترش کار فرهنگی در بین جوانهای مؤمن و انقلابی، نقش بسیار زیادی را در پیشرفت این کشور و در ایستادگی ما در مقابل دشمنان این ملّت، ایفا کرده است.»

یکی از صحنه‌های نمایش «تا وقت هست راه دیگری انتخاب کن»، نمایشی در رابطه با حضرت فاطمه(س)

در این میان اما نهادهای انقلابی مانند اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان که امام خامنه‌ای اعضای آن را در سال 86 به غریق نجات تشبیه کردند، این روزها نه تنها در عرصه هنرهای نمایشی فعالیتی ندارد، بلکه در حوزه فرهنگی هم چون شعر و داستان نیز دیگر اقدامی نمی‌کند .

خسروی‌مهر در این رابطه می‌گوید: « دوره دانش‌آموزی ما که گذشت، اما آنچه در مدرسه وجود داشت، این بود که در بحث علم و دانش که بحث اصلی آموزش در مدارس است ما در گیر بودیم، در بحث ورزش و مباحث نظامی و دفاعی نیز درس‌هایی مانند آمادگی و دفاعی و نهادی چون بسیج دانش‌آموزی وجود داشت، اما در بحث فرهنگ و هنر این اتحادیه انجمن‌های اسلامی بود که ما را یاری می‌داد و در اصل ما را تربیت می‌کرد، اما متاسفانه این روزها خبری از این انجمن و آن لطافت فرهنگی وهنری آن در مدارس نیست و این می‌تواند یکی از ضعف‌های فرهنگی در جامعه نوجوان باشد.»

اعضای گروه تئاتر اسراء از اجرایی نمایشی در هفته دفاع مقدس صحبت می‌کنند که این روزها به دنبال مراحل تولید آن‌ هستند، البته نگران برخی مشکلات از جمله عدم تامین سالن نمایشی نیز هستند.

نمایشی در رابطه با انقلاب اسلامی در اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش آموزان

در پایان باید گفت که عرصه دوران اجرای تئاتر دانش آموزی از سوی گروه اسراء گذشت، اما ای تئاتر دانش‌آموزی مسئله مهمی است که در همین راستا، سال گذشته مجموعه سی‌ جلدی نمایش‌نامه‌های آسان به قلم حسن دولت‌آبادی از سوی انتشارات سوره مهر حوزه هنری منتشر شد که یک منبع بسیار خوب برای تئاتر در مدارس است.

تسنیم